مقدمه: یکی از فضایل و منش نیک اخلاقی، تواضع و فروتنی است. در قرآن کریم که کتاب هدایت مسلمانان است در بخش های مختلفی مصادیق رفتاری برای تواضع کردن معرفی شده است ، در آیات 18 و 19 سوره لقمان به رفتارهای فروتنانه چندی اشاره شده است که از نکات مهم آموزشی و تربیتی هستند.
نخست آنکه <ان الله لا یحب کل مختال فخور> خداوند انسان های خودپسند و فخر فروش را دوست ندارد پس خود بزرگ بینی و فخر فروختن به دیگران امری مذموم است
دوم آنکه <ولا تصعر خدک للناس> از اشخاص خواسته شده تا هنگام مواجهه با مردم، متکبرانه از آنان رو برمتابند و به دیگران با این کار بی احترامی نکنند
سوم آنکه <و لاتمش فی الارض مرحا > وهنگام راه رفتن مانند انسانهای سرمست و سبک مغز گام برمدارند <عبادالرحمن الذین یمشون علی الارض هونا> بلکه به هنگام راه رفتن متواضعانه گام‌بردارند و به دیگران فخر نفروشند و تکبر نورزند و گام‌ها را کوتاه و استوار بردارند
چهارم آنکه <واغضص من صوتک > و صدا را بلند نکنند و درشت سخن نگویند. چرا که بانگ برداشتن و درشت سخن گفتن شخصیت آدمی را زیر سوال می‌برد و تکبر در آدمی را نشان می‌دهد؛ در دیدگاه قرآن انسانهای فروتن، خود را کمتر و کوچک‌تر از آن می‌دانند تا به درشتی با کسی سخن بگویند، چه رسد که بانگ بر او زنند.
پنجمین و مهمترین مصداق تواضع یعنی "احسان کردن به همه" در آیه ی ۳۶ نساء مطرح شده است و عقل آدمی از اخلاقیات قرآن متحیر میشود وقتی میبیند خدا در این آیه از مومنان میخواهد با زیر دستان و بردگان و افراد فقیر جامعه <مساکین> هم به تواضع و نیکی رفتار کنند و اگر نکنند <ان الله لایحب کل مختالا فخورا> خداوند انسانهای متکبر و فخرفروش را دوست ندارد
سوال: تواضعی که قرآن کریم از مومنان انتظار دارد چه سودی به حال زندگی دنیوی ما دارد؟
متواضع باشید و خرسند
این جمله کوتاه "متواضع باشید و خرسند" برخلاف کوتاهی ظاهری‌اش عمق بالایی در معنا دارد ، افراد متواضع از زندگی خود خرسند تر هستند چرا که افراد متواضع و فروتن برخلاف شخصیت های خودشیفته به خودشان هیچ فشاری نمی‌آورند یا تلاشی نمی‌کنند تا اهمیت خود را نشان دهند، چون نیازی به دیده‌شدن ندارند؛ این افراد به دنبال اثبات فضیلت داشتن خودشان بر دیگران نیستند ، و از دیگران هم بخاطر فضایلشان انتظار محترم شمرده شدن را ندارند ، این در حالیست که افراد خودشیفته مدام در عذاب هستند که خود را چگونه بهتر به نمایش بگذارند ، با خود کلنجار می روند که چرا از من بخاطر کار خوبی که انجام دادم تشکر نشد و یا چرا دیگران آنطور که باید به من اهمیت نمی دهند . این موضوع در تحقیقی در سال ۲۰۱۹ چنین بیان شده است:
The researchers found that people who scored higher on measures of humility were less likely to believe that their accomplishments or characteristics entitled them to special treatment.
ترجمه: محققان دریافتند که افرادی که درجه بالاتری از فروتنی داشتند ، کمتر به این موضوع باورداشتند که برتری ها و ویژگی هایشان آنها را مستحق رفتار خاص میکند
همچنین در تحقیقات علمی مشخص شده است که انسان های متواضع انسان دوستی بیشتری نسبت به افراد متکبر دارند و اگر شخصی به کمک احتیاج داشته باشد به احتمال زیاد این افراد متواضع هستند که برای کمک به آن شخص زمان اختصاص میدهند.
Humble people are more likely to lend a helping hand
https://www.sciencedaily.com/releases/2012/01/120102144023.htm
پ.ن: متواضع بودن از معیارهای اخلاقی قرآن کریم است که فواید دنیوی بسیاری دارد ، <ان الله لا یحب کل مختالا فخورا> خداوند متکبران فخرفروش را دوست ندارد . این جمله که در نقاط مختلف قرآن کریم تکرار شده است را بعنوان یکی از زیباترین اموزه های دین اسلام یافتم ، امید است روز به روز پروردگارگیتی بر علم و به موازات آن بر تواضع ما بیفزاید
درباره این سایت