درباره رابطه ایزابل، ملکه کاستیل، و شوهرش فردیناند، شاه آراگون، با سران جامعه یهودی و نقش این اتحاد در تحولات پسین، که دارای پیامدهای جهانی و تمدنی جدی است، مدارک فراوانی در دست است.
ایزابل اول در سال ١۴۶٩ به همسری فردیناند درآمد و از سال ١۴٧۴ تا زمان مرگ حکمرانی سرزمین کاستیل (قشتاله) را به‌دست داشت. ایزابل و فردیناند در زمان ازدواج توان مالی برگزاری مراسمی باشکوه را نداشتند و این کار با ٢٠هزار سکهٔ طلایی که یک یهودی به آنان وام داد ممکن شد.
دربار ایزابل و فردیناند مأوای برجسته‌ترین و ثروتمندترین زرسالاران یهودی سدهٔ ١۵ بود؛ هم‌آنان بودند که طرح اشغال غرناطه را ریختند، به سرمایه‌گذاری هنگفت در آن دست زدند و سپس کریستف کلمب را به‌سوی قاره آمریکا گسیل داشتند و موجی نوین از غارت ماوراء بحار را بنیان نهادند.
دن آبراهام سنئور، حاخام کل یهودیان کاستیل، و دن اسحاق آبرابانل به‌عنوان پیمانکار دربار گردآوری مالیات کشور را متقبل شدند و بدین‌سان هزینه نبرد غرناطه را فراهم آوردند.” این دو شخصیت یهودی، نقشی تعیین‌کننده در این تحولات داشتند.
اسحاق آبرابانل مهم‌ترین اندیشه‌پرداز الیگارشی زرسالار یهودی در اواخر سدهٔ ١۵ و اوایل سدهٔ ١۶ است. او نه‌تنها سرمایه‌گذار و طراح اصلی تهاجم به غرناطه بود بلکه در ماجرای مهاجرت یهودیان از شبه‌جزیره ایبری نیز نقشی مهم و مرموز ایفا کرد و سپس به‌عنوان یک اندیشه‌پرداز ی برجسته موجی از آرمان‌های مسیحایی را در کالبد فرهنگ رنسانس ریخت.
خاندان آبرابانل به الیگارشی زرسالار یهودی اشبیلیه (سویل) تعلق دارد. یهودیان در «دوران طلایی» تمدن اسلامی در اشبیلیه، از نیمهٔ دوم سدهٔ ١٠ در این شهر مستقر شدند. آنان به‌طور عمده به تجارت و طبابت اشتغال داشتند و صنعت و تجارت رنگرزی این ایالت در انحصار آنان درآمد. اشبیلیه از کانونهای اصلی فرهنگی یهودیان بهشمار می‌رفت.
در اشبیلیه از سدهٔ ١١ یک الیگارشی یهودی بسیار ثروتمند و متنفذ شکل گرفت. آنان برای اقامت خود در اشبیلیه «اسطوره‌های باستانی» جعل کردند. الیگارشی اشبیلیه از شاخه‌های «شاهزادگان داوودی» بود. آنان نیاکان خود را شاهزادگان و اشرافی می‌دانستند که پس از سقوط دولت یهود به شبه‌جزیره ایبری مهاجرت کردند. برای نام شهر نیز، ریشه‌ای یهودی جعل شد. ادعا می‌شد که اشبیلیه همان شهر دوردست و ناشناخته ترشیش مندرج در عهد عتیق است.
الیگارشی یهودی اشبیلیه در تصرف شهر بهوسیله فردیناند سوم نقشی مؤثر داشت و در مراسم استقبال از او کلیدی به وی اهدا کرد که بر آن این جمله به زبان عبری نقش بسته بود: «شاه شاهان راه می‌گشاید و شاه زمین وارد میشود.» این کلید، که در خزانهٔ اسقفی شهر سویل موجود است، گویای نقش موثر یهودیان در سقوط این شهر است؛ زرسالارانی که خود را نمایندگان «شاه شاهان»، خدای اسرائیل، می‌شمردند.
همدستی الیگارشی یهودی اشبیلیه با حکمرانان کاستیل پیشتر آغاز شده بود. ١٢سال پیش از سقوط اشبیلیه یهودا آبرابانل در دستگاه فردیناند بود و در زمان اشغال قرطبه به‌عنوان حکمران این شهر منصوب شد. پس از سلطهٔ حکمرانان کاستیل بر اشبیلیه، یهودیان به ثروت‌های عظیم دست یافتند.
خاندان آبرابانل در دهه ١٣٩٠ به پرتغال مهاجرت کرد و یهودا آبرابانل، از تبار یهودا آبرابانل فوق‌الذکر، خزانه‌دار آلفونسوی پنجم، شاه پرتغال، شد. با مرگ او، اسحاق آبرابانل به‌عنوان جانشین پدر در این سمت جای گرفت. او در سال ١۴٨٠ وامی به مبلغ ١٢میلیون ریال اسپانیا برای آلفونسو فراهم آورد که یک دهم آن پرداختی خود او بود و مابقی را سایر زرسالاران یهودی تأمین کرده بودند.
در سال ١۴٨١ آلفونسو درگذشت و پسرش ژان دوم شاه پرتغال شد. اسحاق آبرابانل نیز در منصب پیشین تثبیت شد. ژان دوم به مبارزه با اقتدار اشرافیت برخاست. آنان شورشی برای ساقط کردن او سامان دادند. توطئه شکست خورد و اسحاق آبرابانل، که در آن شرکت داشت، به کاستیل گریخت. او در پرتغال غیاباً محکوم به مرگ شد.
در کاستیل، آبرابانل کارگزار مالی ایزابل شد و برای لشکرکشی و تسخیر غرناطه مبالغ هنگفتی به او وام داد. دایرةالمعارف یهود میزان سرمایه‌گذاری آبرابانل در لشکرکشی به غرناطه را ١/۵ میلیون سکه طلا ذکر کرده است. این یکی از وام‌های متعددی بود که آبرابانل برای ایزابل و فردیناند فراهم آورد.
درباره این سایت